Aardgasopslag
Opslag vormt een belangrijke stap voor een stabiele aardgasinfrastructuur. In tegenstelling tot de elektriciteitsinfrastructuur wordt aardgas op diverse plekken opgeslagen om te allen tijde aan de vraag te kunnen voldoen en daarmee de voorzieningszekerheid hoog te houden. Die vraag is beperkt voorspelbaar en varieert onder meer vanwege:
• Korte termijn weersinvloeden: is het koud, dan schiet het aardgasverbruik plotseling omhoog.
• Seizoensgebonden trends: in de winter is de vraag veel hoger dan in de zomer.
• Lange termijn trends: een stijging in de gemiddelde temperatuur leidt tot minder warmteverbruik, maar een stijgende welvaart leidt tot meer aardgasgebruik.
Productiefaciliteiten zelf kunnen niet snel genoeg reageren op de fluctuerende vraag. Voor verschillende typen fluctuaties is opslag ingericht, zie tabel 1.
Pieken | Dagelijks | Wekelijks | Seizoenstrend |
Lagedrukcontainers | Goed | - | - |
Gasbollen of andere hogedrukcontainers | Goed | Goed | - |
Opslag in leidingen | Goed | Beperkt | - |
Aquifers, gasvelden, zoutcavernes | Beperkt | Goed | Goed |
Tabel 1. Aardgasopslag en fluctuaties
Hoe groter de afstand tussen de opslag, de bron en de gebruiker, hoe moeilijker vraag en aanbod op elkaar af te stellen zijn. Dit heeft enkele commerciële activiteiten tot gevolg.
Speculatie op vraag en aanbod
Door te speculeren op weersomstandigheden of productiefluctuaties kunnen handelaren winst behalen. Speculatie is mogelijk door productieoverschotten op te kopen en die met winst van de hand te doen wanneer een vraagpiek zich voordoet. Daarnaast speculeren handelaren op de hoeveelheid productieoverschot door opslagcapaciteit te leasen.
De mogelijkheden voor opslag hangen samen met de eigenschappen van de opslagreservoirs en de pompcapaciteit van de bijbehorende gasinstallaties. In tabel 2 vind je de kenmerken van drie grote Nederlandse opslaglocaties in de lege velden
Norg,
Grijpskerk en
Alkmaar.
Faciliteit | Type | Systeembeheerder | Capaciteit (miljoen m$^3$) | Piekonttrekking (miljoen m$^3$ per dag) | Piekinjectie (miljoen m$^3$ per dag) |
Grijpskerk | NAM | Gasveld | 1500 | 55 | 12 |
Norg (Langelo) | NAM | Gasveld | 3000 | 55 | 24 |
Maasvlakte | Gasunie | LNG peak shaving | 78 | 31 | 0,25 |
Alkmaar | TAQA Energy BV | Leeg gasveld | 500 | 36 | 3,6 |
Bergermeer | TAQA Energy BV | leeg gasveld, in ontwikkeling | 3200 | - | - |
Zuidwending I en II | Zuidwending aardgasbuffer | zoutcavernes, in ontwikkeling | 720 | - | - |
Tabel 2: Opslagplaatsen aardgas Nederland. Bron:
IEA 2008w
Naast deze opslagen wordt gewerkt aan de volgende:
• Het
Waalwijk-gasveld wordt door de centrale ligging door Essent onderzocht of het geschikt is voor aardgasopslag
• In
Epe, net over de Duitse grens, onderhoudt Essent voor de Nederlandse markt een opslag. Deze is intussen gerealiseerd.
• Bij
Zuidwending (Groningen) wordt door Nuon, GTS en Akzo Nobel een project gestart om zoutcavernes aan te wenden als nieuwe gasopslag. Ook deze opslag is intussen gerealiseerd. Gasunie is van plan om op deze locatie de eerste grootschalige waterstofopslaglocatie te ontwikkelen (Hystock).
Ook Europees gezien wordt veel aardgas opgeslagen. In figuur 1 staat de gebruikte opslag in de EU.
Figuur 1. gebruik per type gasopslag EU
Gasopslag is het laatste decennium aanzienlijk gegroeid. Figuur 2 laat dit zien.
Figuur 2. Gas opslag in Europa per land. Bron: ECN 2009w
Bronnen
ECN 2009w, Aardgasopslag in Europa, geraadpleegd 18-11-2015
IEA 2008w, Energy Policies of IEA Countries, The Netherlands, 2008 Review, geraadpleegd 20 november 2013
Laatste wijziging: 11-01-2024
Deze publicatie valt onder een Creative Commons licentie. Zie hiervoor het
colofon.