Aardgasopslag

Opslag vormt een belangrijke stap voor een stabiele aardgasinfrastructuur. In tegenstelling tot de elektriciteitsinfrastructuur wordt aardgas op diverse plekken opgeslagen om te allen tijde aan de vraag te kunnen voldoen en daarmee de voorzieningszekerheid hoog te houden. Die vraag is beperkt voorspelbaar en varieert onder meer vanwege:
• Korte termijn weersinvloeden: is het koud, dan schiet het aardgasverbruik plotseling omhoog.
• Seizoensgebonden trends: in de winter is de vraag veel hoger dan in de zomer.
• Lange termijn trends: een stijging in de gemiddelde temperatuur leidt tot minder warmteverbruik, maar een stijgende welvaart leidt tot meer aardgasgebruik.

Productiefaciliteiten zelf kunnen niet snel genoeg reageren op de fluctuerende vraag. Voor verschillende typen fluctuaties is opslag ingericht, zie tabel 1.

Pieken	Dagelijks	Wekelijks	Seizoenstrend
Lagedrukcontainers	Goed	-	-
Gasbollen of andere hogedrukcontainers	Goed	Goed	-
Opslag in leidingen	Goed	Beperkt	-
Aquifers, gasvelden, zoutcavernes	Beperkt	Goed	Goed

Tabel 1. Aardgasopslag en fluctuaties

Hoe groter de afstand tussen de opslag, de bron en de gebruiker, hoe moeilijker vraag en aanbod op elkaar af te stellen zijn. Dit heeft enkele commerciële activiteiten tot gevolg.

Speculatie op vraag en aanbod

Door te speculeren op weersomstandigheden of productiefluctuaties kunnen handelaren winst behalen. Speculatie is mogelijk door productieoverschotten op te kopen en die met winst van de hand te doen wanneer een vraagpiek zich voordoet. Daarnaast speculeren handelaren op de hoeveelheid productieoverschot door opslagcapaciteit te leasen.

De mogelijkheden voor opslag hangen samen met de eigenschappen van de opslagreservoirs en de pompcapaciteit van de bijbehorende gasinstallaties. In tabel 2 vind je de kenmerken van drie grote Nederlandse opslaglocaties in de lege velden Norg, Grijpskerk en Alkmaar.

Faciliteit	Type	Systeembeheerder	Capaciteit (miljoen m$^3$)	Piekonttrekking (miljoen m$^3$ per dag)	Piekinjectie (miljoen m$^3$ per dag)
Grijpskerk	NAM	Gasveld	1500	55	12
Norg (Langelo)	NAM	Gasveld	3000	55	24
Maasvlakte	Gasunie	LNG peak shaving	78	31	0,25
Alkmaar	TAQA Energy BV	Leeg gasveld	500	36	3,6
Bergermeer	TAQA Energy BV	leeg gasveld, in ontwikkeling	3200	-	-
Zuidwending I en II	Zuidwending aardgasbuffer	zoutcavernes, in ontwikkeling	720	-	-

Tabel 2: Opslagplaatsen aardgas Nederland. Bron: IEA 2008^w


Naast deze opslagen wordt gewerkt aan de volgende:
• Het Waalwijk-gasveld wordt door de centrale ligging door Essent onderzocht of het geschikt is voor aardgasopslag
• In Epe, net over de Duitse grens, onderhoudt Essent voor de Nederlandse markt een opslag. Deze is intussen gerealiseerd.
• Bij Zuidwending (Groningen) wordt door Nuon, GTS en Akzo Nobel een project gestart om zoutcavernes aan te wenden als nieuwe gasopslag. Ook deze opslag is intussen gerealiseerd. Gasunie is van plan om op deze locatie de eerste grootschalige waterstofopslaglocatie te ontwikkelen (Hystock).

Ook Europees gezien wordt veel aardgas opgeslagen. In figuur 1 staat de gebruikte opslag in de EU.



Gasopslag is het laatste decennium aanzienlijk gegroeid. Figuur 2 laat dit zien.

Bronnen

ECN 2009^w, Aardgasopslag in Europa, geraadpleegd 18-11-2015
IEA 2008^w, Energy Policies of IEA Countries, The Netherlands, 2008 Review, geraadpleegd 20 november 2013