Biomassa
Bio-energie is een verzamelnaam voor energie die uit biomassa en organisch afval wordt gewonnen. Biomassa wordt als stromingsbron beschouwd, omdat het CO$_2$ dat vrijkomt bij de verbranding van biomassa direct weer, onder invloed van zonlicht, door levende planten kan worden opgenomen en zo opnieuw wordt vastgelegd in biomassa. We spreken hier van kort-cyclische koolstof, in tegenstelling tot de lang-cyclische koolstof die we als CO$_2$ in de atmosfeer brengen bij verbranding van fossiele energiedragers.Biomassa kan worden gebruikt voor de opwekking van elektriciteit, voor het maken van biogas en voor het maken van biobrandstoffen. Een overzicht van de bijdrage daaraan staat hieronder:
Tabel 1. Biomassagebruik voor elektriciteit, warmte gas, en brandstof in Nederland. Data voor 2017 gemeten in TJ, bron: CBS 2019bw.
Biowarmte
De oudste vorm van biomassa als energiebron is het gebruik van hout, oogstresten en dierlijk mest als brandstof voor koken en verwarmen. Nog steeds is dat in grote delen van de wereld de dagelijkse realiteit. Ook is het aandeel van biomassagebruik voor directe warmte (in de vorm van houtkachels) nog significant.Bio-elektriciteit
Biomassa is in Europa sterk in opkomst vanwege de groeiende vraag naar groene elektriciteit. Door bijstoken met biomassa in thermische elektriciteitscentrales (kolencentrales) kon snel op deze vraag worden ingespeeld. Inmiddels zijn er ook installaties die uitsluitend biomassa verstoken voor de productie van elektriciteit. De variëteit in biomassa is enorm. Als biomassa wordt bijgestookt in kolencentrales, kan het gaan om bijvoorbeeld olijfpitten, cacaodoppen, diermeel of speciaal geprepareerde hout- en of papierpallets. Dit zijn de zogenaamde specifiek zuivere biomassastromen. Er zijn ook zelfstandige biomassa-installaties die uitsluitend biomassa verstoken; deze maken veelal gebruik van hout en houtafval (zaagsel e.d.), maar ook van bijv. kippenmest.Ook in afvalverbrandingsinstallaties wordt veel elektriciteit gegenereerd, die deels als bio-elektriciteit wordt gekarakteriseerd (zie ook de bovenstaande tabel).
Biogas
Biomassa kan ook als groen gas worden gebruikt als het wordt vergast.Biobrandstoffen
In toenemende mate wordt biomassa gebruikt als grondstof voor brandstoffen. In Duitsland, bijvoorbeeld, wordt zogenaamde 'Super E10' brandstof verplicht aangeboden aan tankstations, tegen een tarief onder dat van reguliere benzine (dat daar 'Super' of 'Super 95' heet). In E10 is minimaal 10% bioethanol bijgemengd. Met behulp van subsidies wordt deze E10 benzine onder de reguliere benzine geprijsd. Deze E10 benzine is geschikt voor de meeste auto's (zie doe deze checkw). Desondanks hebben enkele incidenten met kapotgaande auto's ervoor gezorgd dat Duitsers uit angst voor problemen deze E10 benzine geheel niet gebruiken. Ook in Frankrijk wordt E10 overal aangeboden en daar wordt Euro 95 niet meer overal verkocht. In Nederland wordt E10 benzine nog slechts op enkele plekken aangeboden.Controverses rondom biomassa
Biomassa is mogelijk de meest controversiële hernieuwbare energiebron, het debat focust zich op deze punten:• De vraag of biomassa CO$_2$ vrij is (en daarmee als hernieuwbare energiebron mag gelden) vanwege indirecte CO$_2$ emissies door transport, extractie en verwerking.
• De vraag of biomassa CO$_2$ vrij is (en daarmee als hernieuwbare energiebron mag gelden) vanwege directe CO$_2$ emissies bij verbranding. De discussie gaat hier over hoeveel van die CO$_2$ emissies komen uit een kortlopende cylcus en of die als neutraal kunnen worden beschouwd, omdat die CO$_2$ kort daarvoor is opgenomen uit de atmosfeer.
• Het standpunt of de Westerse wereld de voedselvoorziening in derdewereldlanden schaadt en daarmee conflicteert met andere pijlers van duurzame ontwikkeling. Onderdeel van deze discussie is ook de verandering in landgebruik en de lokale milieueffecten als gevolg daarvan.
Bronnen
CBS 2019bw,CBS 2019bw, CBS, Biomassa; verbruik en energieproductie uit biomassa per techniek, geraadpleegd 20 februari 2019
Laatste wijziging: 15-01-2024
Deze publicatie valt onder een Creative Commons licentie. Zie hiervoor het colofon.
Deze publicatie valt onder een Creative Commons licentie. Zie hiervoor het colofon.
