Kentallen overzicht


Deze pagina bevat een set van kentallen over energie- en industriesystemen. Van de eerste twee tabellen wordt verwacht dat je ze paraat hebt in de domeinvakken van de bacheloropleiding Technische Bestuurskunde, domein Energie en Industrie. Het gaat om een lijst van systeemkentallen en een lijst van typische eigenschappen van apparaten voor elektriciteitsopwekking. De laatste tabel bevat een set van kentallen die handig kunnen zijn om energiesysteemberekeningen te doen, maar waarvan we niet verwachten dat je ze kunt reproduceren.


Kental Waarde Eenheid Bron Noot
Verbrandingswaarde steenkool 25-30 MJ/kg Bijv. Wikipedia Verbrandingswarmtew Steenkool zoals gebruikt in Nederlandse kolencentrales, sterk afhankelijk van kwaliteit
Verbrandingswaarde aardgas 31,65 MJ/m$^3$ Wikipedia Verbrandingswarmtew Bij normaalcondities
Verbrandingswaarde waterstof 10,8 MJ/m$^3$ Wikipedia Verbrandingswarmtew Bij normaalcondities
Verbrandingswarmte waterstof 121,0 (144,8) MJ/kg Wikipedia Verbrandingswarmtew Onderwaarde (bovenwaarde tussen haakjes)
CO$_2$ emissie grijze stroom 0,454 (0,523) ton CO$_2$/MWh stroom co2emissiefactoren.nlw Grijze stroom in Nederland, eerste waarde is alleen de emissies bij verbranding. De waarde tussen haakjes neemt ook overige emissies in de waardeketen mee.
CO$_2$ emissie kolencentrale ~0,8 ton CO$_2$/MWh stroom Afhankelijk van efficiëntie centrale en kwaliteit steenkool
CO$_2$ emissie aardgascentrale ~0,3 ton CO$_2$/MWh stroom Afhankelijk van efficiëntie centrale
CO$_2$ emissie aardgasverbranding 1,8 kg CO$_2$/m$^3$ aardgas Van de Bronw
Capaciteit thermische centrale ~800 MW Varieert sterk, geldt voor kolen-, kern- en aardgascentrales.
Elektriciteitsverbruik in Nederland (totaal) 122 TWh/jaar CBS 2022w Dit is niet alleen huishoudens
Hoogspanningsniveaus transmissienet 380, 220, 150, 110 kV elektriciteit-netwerken
Aardgaswinning Nederland 11 miljard m$^3$/jaar TNO 2022w
Aardgasgebruik Nederland 31,2 miljard m$^3$/jaar CBS 2022w
Gemiddeld elektriciteitsverbruik Nederlands huishouden 2.800 kWh/jaar CBS 2021w
Gemiddeld gasverbruik Nederlands huishouden 1.200 m$^3$/jaar CBS 2021w
Elektriciteitsprijs voor Nederlands huishouden 0,37 euro/kWh Milieu Centraal 2024w Afhankelijk van aanbieder en contractvorm. Hiervan is ongeveer 5 cent stroom, 11 cent is energiebelasting en 4 cent is BTW. Daarnaast zijn er vaste kosten voor de netbeheerder.
Gasprijs voor Nederlands huishouden 1,45 euro/m$^3$ Milieu Centraal 2024w Afhankelijk van aanbieder en contractvorm. Hiervan is ongeveer 25 cent voor het gas zelf, 27 cent voor energiebelasting en 11 cent is BTW. En er zijn vaste kosten voor de netbeheerder
Zekering stroomgroep huishouden 16 A Standaardgroep van één fase
Gemiddeld watergebruik Nederlander 68 m$^3$/jaar Nibud 2024w Dit komt overeen met 186 L/dag en is op basis van een eenpersoonshuishouden. Voor grotere huishoudens gaat het verbruik per persoon naar beneden.
Tabel 1. Kentallen van energiesystemen. Sommige van deze cijfers zijn stabiel. Andere kunnen sterk variëren over de tijd. Deze cijfers zijn desondanks opgenomen omdat ze kenmerkend voor onze energie- en industriesystemen.



Energiebron Elektrische efficiëntie Efficiency bepaald door Typische inzet Reden voor inzet
Aardgascentrale 45-60% Stoomdruk/-temperatuur en inrichting koeling, type centrale 30-70% Pieklast, hoge variabele kosten, goed regelbaar
Kolencentrale 30-45% Stoomdruk/-temperatuur en inrichting koeling, type centrale 80-90% Basislast, lage variabele kosten, lastig regelbaar
Kernenergie 30-35% Stoomdruk/-temperatuur en inrichting koeling, type centrale 80-90% Basislast, erg lage variabele kosten, lastig regelbaar
Biomassa 20-40% Afhankelijk van de bron, vaak meegestookt in kolencentrale 10-20% Beperkte meestook mogelijk in kolencentrale zonder aanpassingen, variabele kosten afhankelijk van de bron van biomassa
Windenergie ~30% Beperkt door hoe wind op wordt gevangen 10-30% Off-shore hoger dan op land, beperkt door locatie en windsterkte, geen variabele kosten.
Zonnecellen 10-15% Technologiespecifeke beperking 10-30% Afhankelijk van de locatie en zonnesterkte, geen variabele kosten
Concentrated solar power ~30% Wegkoelen warmte 10-30% Afhankelijk van de locatie en zonnesterkte, geen variabele kosten
Waterkracht - Afhankelijk van technologie 10-30% Afhankelijk van regenval/waterstroom, geen variabele kosten
Tabel 2. Richtlijnen voor efficiency en inzet van energiebronnen. Dit zijn typische cijfers, er bestaan ook minder meer efficiënte centrales en onder omstandigheden kan de inzet van centrales anders zijn.



Kental Waarde Eenheid Bron Noot
Wereldwijd energiegebruik ~400 EJ/jaar IEA Sankey Diagramw Gegevens over 2019, Exajoule is 10$^18$ Joule
Wereldwijd elektriciteitsgebruik 23 duizend TWh/jaar Wikipedia 2020w
Wereldwijde olieconsumptie 91 miljoen vaten/dag Index Mundi 2017w Gegevens over 2013
Aardolieprijs ~45 euro/vat Index Mundi 2017w Sterk variabel, Brent Oil, 2017
Steenkoolprijs ~70 euro/ton Index Mundi 2017w Sterk variabel, Colombia Coal, 2017
Capaciteit interconnector NL-UK 1.000 MW Hoogspanningskaart 2017w BritNed
Capaciteit interconnector NL-NO 800 MW TenneT 2016w NorNed: Eemshaven-Feda DC
Capaciteit interconnector NL-DE 1.370 + 1.645 + 1.700 MW TenneT 2016w Resp. Meeden - Diele, Hengelo - Gronau, Maasbracht Selfkant
Capaciteit interconnector NL-BE 1.645 + 1.645 + 1.350 MW TenneT 2016w Resp. Borssele - Zandvliet, Geertruidenberg - Zandvliet, Maasbracht - van Eyck
Capaciteit elektriciteitsaansluiting huishouden 1x25, 1x35, 3x25, 3x35 A Liander 2017w Afhankelijk van contract met aanbieder, van apparaten in huis (bijv. krachstroom voor elektrische auto)
Capaciteit aardgasaansluiting huishouden 6 of 10 m$^3$/uur Gaslicht.com 2017w G4 respectievelijk G6 gasmeter
Typisch benzinegebruik auto ~5-10 L/100 km - Sterk afhankelijk van model, omstandigheden en rijgedrag. Jaargebruik 10.000 km betekent 500-1.000 liter.
Typisch dieselgebruik auto ~4-8 L/100 km - Sterk afhankelijk van model, omstandigheden en rijgedrag. Jaargebruik 20.000 km betekent 800-1.600 liter.
Tabel 3. Kentallen van energiesystemen, die je niet noodzakelijk paraat hoeft te hebben. Sommige van deze cijfers zijn stabiel. Andere kunnen sterk variëren over de tijd. Deze cijfers zijn desondanks opgenomen omdat ze kenmerkend voor onze energie- en industriesystemen.


Laatste wijziging: 11-01-2024
Creative Commons-Licentie
Deze publicatie valt onder een Creative Commons licentie. Zie hiervoor het colofon.