Kentallen overzicht
Deze pagina bevat een set van kentallen over energie- en industriesystemen. Van de eerste twee tabellen wordt verwacht dat je ze paraat hebt in de domeinvakken van de bacheloropleiding Technische Bestuurskunde, domein Energie en Industrie. Het gaat om een lijst van systeemkentallen en een lijst van typische eigenschappen van apparaten voor elektriciteitsopwekking. De laatste tabel bevat een set van kentallen die handig kunnen zijn om energiesysteemberekeningen te doen, maar waarvan we niet verwachten dat je ze kunt reproduceren.
Kental | Waarde | Eenheid | Bron | Noot |
Verbrandingswaarde steenkool | 25-30 | MJ/kg | Bijv. Wikipedia Verbrandingswarmtew | Steenkool zoals gebruikt in Nederlandse kolencentrales, sterk afhankelijk van kwaliteit |
Verbrandingswaarde aardgas | 31,65 | MJ/m$^3$ | Wikipedia Verbrandingswarmtew | Bij normaalcondities |
Verbrandingswaarde waterstof | 10,8 | MJ/m$^3$ | Wikipedia Verbrandingswarmtew | Bij normaalcondities |
Verbrandingswarmte waterstof | 121,0 (144,8) | MJ/kg | Wikipedia Verbrandingswarmtew | Onderwaarde (bovenwaarde tussen haakjes) |
CO$_2$ emissie grijze stroom | 0,454 (0,523) | ton CO$_2$/MWh stroom | co2emissiefactoren.nlw | Grijze stroom in Nederland, eerste waarde is alleen de emissies bij verbranding. De waarde tussen haakjes neemt ook overige emissies in de waardeketen mee. |
CO$_2$ emissie kolencentrale | ~0,8 | ton CO$_2$/MWh stroom | | Afhankelijk van efficiëntie centrale en kwaliteit steenkool |
CO$_2$ emissie aardgascentrale | ~0,3 | ton CO$_2$/MWh stroom | | Afhankelijk van efficiëntie centrale |
CO$_2$ emissie aardgasverbranding | 1,8 | kg CO$_2$/m$^3$ aardgas | Van de Bronw | |
Capaciteit thermische centrale | ~800 | MW | | Varieert sterk, geldt voor kolen-, kern- en aardgascentrales. |
Elektriciteitsverbruik in Nederland (totaal) | 122 | TWh/jaar | CBS 2022w | Dit is niet alleen huishoudens |
Hoogspanningsniveaus transmissienet | 380, 220, 150, 110 | kV | elektriciteit-netwerken | |
Aardgaswinning Nederland | 11 miljard | m$^3$/jaar | TNO 2022w | |
Aardgasgebruik Nederland | 31,2 miljard | m$^3$/jaar | CBS 2022w | |
Gemiddeld elektriciteitsverbruik Nederlands huishouden | 2.800 | kWh/jaar | CBS 2021w | |
Gemiddeld gasverbruik Nederlands huishouden | 1.200 | m$^3$/jaar | CBS 2021w | |
Elektriciteitsprijs voor Nederlands huishouden | 0,37 | euro/kWh | Milieu Centraal 2024w | Afhankelijk van aanbieder en contractvorm. Hiervan is ongeveer 5 cent stroom, 11 cent is energiebelasting en 4 cent is BTW. Daarnaast zijn er vaste kosten voor de netbeheerder. |
Gasprijs voor Nederlands huishouden | 1,45 | euro/m$^3$ | Milieu Centraal 2024w | Afhankelijk van aanbieder en contractvorm. Hiervan is ongeveer 25 cent voor het gas zelf, 27 cent voor energiebelasting en 11 cent is BTW. En er zijn vaste kosten voor de netbeheerder |
Zekering stroomgroep huishouden | 16 | A | | Standaardgroep van één fase |
Gemiddeld watergebruik Nederlander | 68 | m$^3$/jaar | Nibud 2024w | Dit komt overeen met 186 L/dag en is op basis van een eenpersoonshuishouden. Voor grotere huishoudens gaat het verbruik per persoon naar beneden. |
Tabel 1. Kentallen van energiesystemen. Sommige van deze cijfers zijn stabiel. Andere kunnen sterk variëren over de tijd. Deze cijfers zijn desondanks opgenomen omdat ze kenmerkend voor onze energie- en industriesystemen.
Energiebron | Elektrische efficiëntie | Efficiency bepaald door | Typische inzet | Reden voor inzet |
Aardgascentrale | 45-60% | Stoomdruk/-temperatuur en inrichting koeling, type centrale | 30-70% | Pieklast, hoge variabele kosten, goed regelbaar |
Kolencentrale | 30-45% | Stoomdruk/-temperatuur en inrichting koeling, type centrale | 80-90% | Basislast, lage variabele kosten, lastig regelbaar |
Kernenergie | 30-35% | Stoomdruk/-temperatuur en inrichting koeling, type centrale | 80-90% | Basislast, erg lage variabele kosten, lastig regelbaar |
Biomassa | 20-40% | Afhankelijk van de bron, vaak meegestookt in kolencentrale | 10-20% | Beperkte meestook mogelijk in kolencentrale zonder aanpassingen, variabele kosten afhankelijk van de bron van biomassa |
Windenergie | ~30% | Beperkt door hoe wind op wordt gevangen | 10-30% | Off-shore hoger dan op land, beperkt door locatie en windsterkte, geen variabele kosten. |
Zonnecellen | 10-15% | Technologiespecifeke beperking | 10-30% | Afhankelijk van de locatie en zonnesterkte, geen variabele kosten |
Concentrated solar power | ~30% | Wegkoelen warmte | 10-30% | Afhankelijk van de locatie en zonnesterkte, geen variabele kosten |
Waterkracht | - | Afhankelijk van technologie | 10-30% | Afhankelijk van regenval/waterstroom, geen variabele kosten |
Tabel 2. Richtlijnen voor efficiency en inzet van energiebronnen. Dit zijn typische cijfers, er bestaan ook minder meer efficiënte centrales en onder omstandigheden kan de inzet van centrales anders zijn.
Kental | Waarde | Eenheid | Bron | Noot |
Wereldwijd energiegebruik | ~400 | EJ/jaar | IEA Sankey Diagramw | Gegevens over 2019, Exajoule is 10$^18$ Joule |
Wereldwijd elektriciteitsgebruik | 23 duizend | TWh/jaar | Wikipedia 2020w | |
Wereldwijde olieconsumptie | 91 miljoen | vaten/dag | Index Mundi 2017w | Gegevens over 2013 |
Aardolieprijs | ~45 | euro/vat | Index Mundi 2017w | Sterk variabel, Brent Oil, 2017 |
Steenkoolprijs | ~70 | euro/ton | Index Mundi 2017w | Sterk variabel, Colombia Coal, 2017 |
Capaciteit interconnector NL-UK | 1.000 | MW | Hoogspanningskaart 2017w | BritNed |
Capaciteit interconnector NL-NO | 800 | MW | TenneT 2016w | NorNed: Eemshaven-Feda DC |
Capaciteit interconnector NL-DE | 1.370 + 1.645 + 1.700 | MW | TenneT 2016w | Resp. Meeden - Diele, Hengelo - Gronau, Maasbracht Selfkant |
Capaciteit interconnector NL-BE | 1.645 + 1.645 + 1.350 | MW | TenneT 2016w | Resp. Borssele - Zandvliet, Geertruidenberg - Zandvliet, Maasbracht - van Eyck |
Capaciteit elektriciteitsaansluiting huishouden | 1x25, 1x35, 3x25, 3x35 | A | Liander 2017w | Afhankelijk van contract met aanbieder, van apparaten in huis (bijv. krachstroom voor elektrische auto) |
Capaciteit aardgasaansluiting huishouden | 6 of 10 | m$^3$/uur | Gaslicht.com 2017w | G4 respectievelijk G6 gasmeter |
Typisch benzinegebruik auto | ~5-10 | L/100 km | - | Sterk afhankelijk van model, omstandigheden en rijgedrag. Jaargebruik 10.000 km betekent 500-1.000 liter. |
Typisch dieselgebruik auto | ~4-8 | L/100 km | - | Sterk afhankelijk van model, omstandigheden en rijgedrag. Jaargebruik 20.000 km betekent 800-1.600 liter. |
Tabel 3. Kentallen van energiesystemen, die je niet noodzakelijk paraat hoeft te hebben. Sommige van deze cijfers zijn stabiel. Andere kunnen sterk variëren over de tijd. Deze cijfers zijn desondanks opgenomen omdat ze kenmerkend voor onze energie- en industriesystemen.
Laatste wijziging: 11-01-2024
Deze publicatie valt onder een Creative Commons licentie. Zie hiervoor het
colofon.